ABD’de vergi sistemi, kişilerin ve işletmelerin yıllık gelirlerini beyan etmeleri üzerine kuruludur. Gelirinizin kaynağı ister maaşlı bir iş olsun ister serbest meslek, elde ettiğiniz geliri doğru şekilde bildirmeniz gerekir. Beyan döneminde bağımsız çalışanlar ve taşeronlar tarafından sıklıkla Form 1099 kullanılır. Peki Form 1099 tam olarak nedir ve hangi durumlarda doldurulmalıdır? Vergi süreçlerinde karşılaşabileceğiniz bu önemli formu tüm detaylarıyla ele alalım.
Form 1099 Nedir?
Form 1099, yıl içinde maaş dışında gelir elde ettiğinizde doldurulması gereken bir vergi formudur. Serbest çalışıyorsanız, yatırım getirisi elde ettiyseniz, kira geliri kazandıysanız veya finansal kuruluşlardan belirli miktarın üzerinde ödeme aldıysanız, bu gelirlerin IRS’e bildirilmesi için size Form 1099 gönderilir.
Size bir Form 1099 geldiyse, bunu yok sayamazsınız. IRS, geliri zaten kayıt altına aldığı için vergi beyannamenizde belirtmemeniz durumunda cezai yaptırımlarla karşılaşabilirsiniz. Dolayısıyla formu, aslında “Gelir Bildirim Formu” olarak düşünebilirsiniz. Her gelir tipine uygun farklı çeşitte formlar bulunur. Örneğin serbest çalışıyorsanız Form 1099-NEC, banka faiz geliri elde ettiyseniz Form 1099-INT, temettünüz varsa Form 1099-DIV gibi farklı versiyonları bulunur.
Form 1099’un Temel Amacı
Form 1099’un temel amacı, yıl içinde maaş dışında elde ettiğiniz gelirlerin resmi olarak kayıt altına alınmasını ve doğru şekilde vergilendirilmesini sağlamaktır. ABD’de vergi sistemi, gelirinizin kaynağı ne olursa olsun doğru beyan edilmesine dayanır. Serbest çalışıyorsanız, yatırım getirisi elde ettiyseniz, faiz veya kira geliri kazandıysanız, IRS gelirleri takip edebilmek için adınıza 1099 formunun düzenlenmesini ister.
Form yalnızca bireylerin gelirleri için kullanılmaz, eş zamanlı olarak işverenler, şirketler ve finansal kuruluşlar için de zorunluluktur. Ödeme yapan taraflar, belirli tutarın üzerindeki ödemeleri IRS’e bildirmekle yükümlüdür. Örneğin bir işveren, bağımsız freelancera yıl içinde 600 dolar veya daha fazla ödeme yaptıysa, bunu bildirmelidir. Aynı şekilde banka ve yatırım kuruluşları da faiz ve temettü gelirlerini ilgili Form 1099 türüyle IRS’e raporlamak zorundadır.
Form 1099 Türleri ve Kullanım Alanları
Form 1099, farklı gelir türlerine göre çeşitli versiyonlara ayrılır. Hangi formun kullanılacağı, gelirinizin niteliğine bağlıdır. Serbest meslek gelirlerinden yatırım kazançlarına kadar birçok farklı ödeme türü, ilgili Form 1099 ile IRS’e bildirilir. Vergi beyannamenizi doğru şekilde doldurmanız için önemli bir referans niteliği taşır. Aşağıda en yaygın kullanılan Form 1099 türlerini ve hangi gelirler için kullanıldığını bulabilirsiniz:
Form 1099-NEC
Bağımsız hizmet veriyorsanız, yıl sonunda Form 1099-NEC ile karşılaşabilirsiniz. Bir kişi veya şirket size yıl içinde 600 dolar ve üzeri ödeme yaptıysa, bu ödemeyi belgelemek için size Form 1099-NEC göndermelidir.
Formda belirtilen gelir, sizin vergi yükümlülüğünüzü belirlemede önemli rol oynar. Çünkü serbest çalışan olarak çalıştığınızda, maaşlı çalışanların aksine vergi kesintisi yapılmaz. Yani aldığınız ödeme, brüt gelirinizi gösterir ve vergi yükümlülüğünüzü kendiniz hesaplayıp ödemeniz gerekir. Dolayısıyla yıl içinde kazançlarınızı takip etmek ve gerektiğinde tahmini vergi ödemeleri yapmak, yıl sonunda yüksek vergi borçlarıyla karşılaşmamak için önemlidir.
Form 1099-NEC’i doldurmanız gerekiyorsa, bunu IRS’in resmi web sitesi üzerinden online olarak yapabilirsiniz. IRS’in sunduğu “FIRE” (Filing Information Returns Electronically) sistemi sayesinde formunuzu elektronik ortamda kolayca doldurabilir ve gönderebilirsiniz.
Form 1099-MISC
Serbest meslek geliri dışında kira ödemesi, ödüller, telif hakları, sağlık hizmeti ödemeleri veya diğer çeşitli gelir türlerinden kazanç elde ettiyseniz, Form 1099-MISC almanız gerekir. Form, adından da anlaşılacağı gibi, maaş veya serbest meslek kazançları haricindeki çeşitli gelirleri (miscellaneous income) IRS’e bildirmek için kullanılır. Örneğin mülkünüzü kiraladıysanız kiracınız bu ödemeyi Form 1099-MISC ile bildirir.
Form 1099-DIV
Yatırım yapıyorsanız ve yıl içinde temettü (dividend) geliri veya sermaye kazancı elde ettiyseniz, Form 1099-DIV almanız gerekir. Örneğin şirket hissedarlarına temettü ödemesi yaptıysa, ödemeyi Form 1099-DIV ile hem size hem de IRS’e raporlar. Aynı şekilde, yatırım fonlarınız yıl içinde sermaye kazancı dağıttıysa, bu kazanç da formda belirtilir. Eğer yıl içinde 10 dolar veya daha fazla temettü geliri elde ettiyseniz, yatırım yaptığınız finans kurumu size formu göndermek zorundadır.
Form 1099-INT
Banka hesaplarındaki faizler, tasarruflarınızdan elde ettiğiniz kazanç gibi görünse de ABD vergi sistemine göre vergilendirilebilir gelir olarak değerlendirilir. Birikimlerinizi değerlendirmek için mevduat hesabı açtığınız veya tahvillere yatırım yaptığınızda 1099-INT kapsamında vergisini ödersiniz. Yıl boyunca hesabınıza işleyen faizler küçük de olsa ek gelir kaynağı oluşturur. Aracı kurum size 10 dolar ve üzeri faiz ödemesi yaptıysa, bu tutarı hem size hem de IRS’e bildirmek zorundadır.
Form 1099-K
PayPal, Stripe, Venmo gibi üçüncü taraf ödeme işlemcileri veya e-ticaret platformları aracılığıyla ödeme aldıysanız, Form 1099-K ile karşılaşabilirsiniz. Bu form, özellikle freelancerlar, küçük işletmeler ve çevrimiçi satış yapan kişiler için önemlidir çünkü kredi kartı, banka kartı ve dijital ödeme sistemleri üzerinden alınan belirli tutardaki ödemeleri IRS’e bildirir.
2025 yılı için Form 1099-K raporlama eşiği 2500 dolar olarak, 2026 yılı itibarıyla ise 600 dolar olarak belirlenmiştir.
Form 1099-B
Borsada hisse senedi, tahvil, opsiyon veya kripto para gibi yatırım araçları alım satımı yaptıysanız, yıl sonunda Form 1099-B almanız muhtemeldir. Bu form, yatırım kazançlarınızı ve zararlarınızı IRS’e bildirmek için kullanılır, yatırım yaptığınız aracı kurum veya borsa tarafından size iletilir.
Form 1099-B, yalnızca yatırımlarınızı sattığınızda düzenlenir. Yani, hisse senedi veya kripto para alıp uzun süre beklettiyseniz bu formu almazsınız. Ancak herhangi bir varlığı sattıysanız, satış fiyatı, maliyet değeri, işlem tarihi ve olası sermaye kazançlarınız (veya zararlarınız) bu formda yer alır. Formdaki bilgileri vergi beyannamenize ekleyerek, kârınız üzerinden sermaye kazancı vergisi ödemeniz veya zararlarınızı vergiden düşmeniz gerekir. Özellikle kripto para işlemleri de artık daha sıkı takip edildiğinden, yatırım gelirlerinizi doğru şekilde beyan ettiğinizden emin olmalısınız.
Kimler İçin Form 1099 Gereklidir?
Form 1099 bağımsız hizmet alımlarından sözleşmeli işlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Aşağıdaki gruplardan birine giriyorsanız siz de Form 1099 almalısınız:
- Serbest çalışanlar veya freelancerlar, bir yıl boyunca 600 dolar veya daha fazla ödeme aldıklarında, Form 1099-NEC alacaklardır.
- Borsadan gelir elde ettiyseniz, Form 1099-DIV (temettü gelirleri) veya Form 1099-B (faiz gelirleri) almanız gerekecektir.
- Banka hesabınızdan veya diğer finansal araçlardan faiz geliri elde ettiyseniz, ilgili banka veya finans kuruluşu size Form 1099-INT gönderecektir.
- Gayrimenkul kiralıyorsanız ve kiracıdan 600 dolar veya daha fazla bir ödeme aldıysanız, kiracı Form 1099-MISC yollayabilir.
- Dijital ödeme sistemleri üzerinden gelir elde ettiyseniz Form 1099-K doldurmalısınız.
- Kripto para alım satımı yaparak sermaye kazancı elde ettiyseniz, aracı kurum kazançlarınızı IRS’e bildirilecektir.
Listeye ek olarak, bazı işverenler, 401(k) katkıları veya emeklilik hesaplarına yapılan ödemeler gibi çeşitli gelirler için de Form 1099 kullanabilirler.
Form 1099’u Kimler Alır ve Ne Zaman Almalıdır?
Amerika’da vergi ödeme tarihi Ocak ayının sonundan başlayıp Nisan ortasına kadar devam eder. Bu sebeple Form 1099’un tüm türleri için son teslim tarihi, her yılın 31 Ocak’tır. Belirlenen tarihe kadar, ödeme yapan kişi ya da kurum, size formu göndermekle yükümlüdür.
Ayrıca ödemeleri yapan kurumlar bu formları IRS’e de gönderirler, bu bildirimler için son tarih ise genellikle Şubat ayının sonlarına kadar gerçekleşir. Örneğin freelancer olarak hizmet verip 600 dolar veya daha fazla ödeme aldıysanız, Form 1099 tarafınıza gönderilecektir.
Form 1099-unuzu alamazsanız veya kaybederseniz, IRS’in internet sitesi üzerinden ya da e-posta ile başvuruda bulunarak bu formu talep edebilirsiniz.
Taşeronlar, genellikle belirli bir projeyi tamamlamak için sınırlı süreyle çalışır. Çoğunlukla maaş bordrosu üzerinden değil, doğrudan ödeme alırlar. Bu ödeme türü, onları serbest çalışan statüsünde kabul eder, vergi beyannamelerinin doğru şekilde yapılabilmesi için Form 1099’un kullanılmasını gerektirir.
Form 1099 Nasıl Doldurulur ve Gönderilir?
Form 1099’u doldurmak ve göndermek, dikkatli yapılması gereken bir işlemdir. Her form türü farklı bilgilere ihtiyaç duysa da, genel olarak izlenecek adımlar benzerlik gösterir. Formu doldurmadan önce, ödemeleri yapan kişi ya da kurum olarak alıcıya ait tüm bilgileri toplamanız gerekir. Bu bilgiler şunları içerir:
- Alıcının ad, adres bilgileri,
- SSN veya EIN numarası
- Ödeme türü ve miktarı,
- Ödemelerin yapıldığı tarih.
Özellikle Form 1099-NEC veya Form 1099-MISC gibi formlar için, yapılan ödeme türüne uygun bilgilerin doğru şekilde sağlanması önemlidir. İlgili form türüne bağlı olarak, örneğin Form 1099-B’de, yatırım satışının ayrıntıları (satış fiyatı, maliyet vb.) yer alabilir. Form 1099 doldurulduktan sonra, IRS’e gönderilmesi gereken bir kopya bulunur. Bunun dışında, formun bir kopyası da alıcıya gönderilmelidir.
IRS, Form 1099’u elektronik ortamda göndermeyi tercih eden kişilere kolaylık sağlar. Eğer elektronik dosyalama yapmayı tercih ediyorsanız, IRS’in Filing Information Returns Electronically (FIRE) sistemini kullanabilirsiniz. Bu sistem, büyük ölçekli işletmeler için uygundur ve çok sayıda form göndermek isteyenlerin işini kolaylaştırır.
Elektronik ortamda gönderim yapmıyorsanız, formları basılı olarak da gönderebilirsiniz. Form 1099’un bir kopyası alıcıya ve diğer kopyası IRS’e gönderilmelidir. Alıcıya gönderilen formun, 31 Ocak tarihine kadar ulaşması gerekir. Eğer bir hata yapılmışsa veya eksik bir bilgi varsa, Form 1099-CORR (Düzeltme Formu) ile bu hata düzeltilebilir
Form 1099’un Önemi ve Vergi Sürecindeki Rolü
Form 1099’un en önemli işlevlerinin başında, çeşitli gelir türlerinin doğru bir şekilde raporlanmasını sağlaması gelir. Faiz ödeneği, temettü ödemeleri gibi farklı türdeki gelirler için bu form kullanılır. İşletmeler için Form 1099, yapılan ödemelerin doğru kaydedilmesi ve raporlanması açısından önemlidir. İşletmeler, belirli tutarlarda ödemeler yaptıkları kişiler için bu formu düzenlemek zorundadır. Böylelikle IRS, ödemelerin kaydını tutarak işletmelerin vergisel sorumluluklarını yerine getirmelerini denetleyebilir
Form 1099, IRS’in vergi denetimleri yapabilmesi için önemli bir araçtır. Bu form, mükelleflerin gelir beyanlarını doğrulamak amacıyla kullanılır. Eğer bir kişi veya şirket vergi beyannamesinde yanlış beyanlar yaparsa, IRS formlar sayesinde bilgileri karşılaştırarak kontrol edebilir, gerekli düzeltmeleri yapabilir. Vergi mükelleflerinin doğru beyanda bulunmalarını teşvik eder, vergi hilelerinin önlenmesine yardımcı olur.
Form 1099 gibi karmaşık belgelerle ilgili herhangi bir sorunuz olduğunda, profesyonel desteğe başvurmak büyük önem taşır. Amerika’da vergi ödeme sürecini kolaylaştırmak için güvenilir bir danışmana ihtiyacınız Manay CPA ile iletişime geçerek profesyonel destek alabilirsiniz.
Kaynakça
- https://www.irs.gov/businesses/understanding-your-form-1099-k
- https://www.irs.gov/pub/irs-pdf/i1099div.pdf
- https://www.irs.gov/pub/irs-pdf/i1099mec.pdf
